Κωστής Λειβαδέας

Κωστής Λειβαδέας
Γέννηση	13  Δεκεμβρίου 1923 Αθήνα
Θάνατος	22  Μαρτίου 2005 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής, σεναριογράφος και τηλεοπτικός παραγωγός
Σύζυγος	Σάντρα Τουίνκς - Λειβαδέα

Ο Κωστής Λειβαδέας (Αθήνα, 13/12/1923 – Αθήνα, 22/03/2005) ήταν Έλληνας ηθοποιός και θεατρικός σκηνοθέτης. Υπήρξε, επίσης, μεταφραστής θεατρικών έργων, διηγηματογράφος, αρθρογράφος, ενώ δίδαξε και σε διάφορες δραματικές σχολές. Δημιούργησε διάφορα θεατρικά σχήματα που επικεντρώθηκαν στο θέατρο ρεπερτορίου. Υπήρξε από τους πρωτοπόρους στην παρουσίαση παραστάσεων αρχαίων τραγωδιών σε μικρά αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Κωστής Λειβαδέας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου από όπου αποφοίτησε την περίοδο 1946/47. Προηγουμένως είχε αφήσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπήρξε παντρεμένος με την Άλκηστη Ζαχαράτου, την Sandra Twinks και την Κωνσταντίνα Βερυκίου. Με τη σύζυγο του Sandra Twinks συνεργάστηκαν στη μετάφραση κάποιων θεατρικών έργων (Δέκα μικροί νέγροι, Ο αντιπρόσωπος). Τα πρώτα χρόνια της καριέρας του εργάστηκε ως ηθοποιός στο Εθνικό Θέατρο, και στο ελεύθερο θέατρο. Στις αρχές του '50 για λόγους βιοπορισμού εργάστηκε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.). Έπειτα, σχημάτισε τον θεατρικό οργανισμό Νέα Σκηνή (1953–1967) και παρουσίασε παραστάσεις που βασίστηκαν στο σύγχρονο ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο, σε διασκευές ελληνικών και ξενόγλωσσων λογοτεχνικών κειμένων. Κυρίως, όμως, επικεντρώθηκε στη μετάφραση και στη σκηνική παρουσίαση του αρχαίου δράματος σε αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα, πολλά από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν τότε, για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή. Παράλληλα, συμμετείχε ως σκηνοθέτης σε διάφορους θιάσους του εμπορικού θεάτρου. Το 1963 ίδρυσε και λειτούργησε τη Δραματική Σχολή της «Νέας Σκηνής» (1963–1968). Την επόμενη οκταετία (1969–1977) έζησε και εργάστηκε κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία αλλά και στις Η.Π.Α., δίνοντας θεατρικά σεμινάρια και σκηνοθετώντας παραστάσεις αρχαίου δράματος σε πανεπιστημιακά ιδρύματα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, εργάστηκε στην κρατική τηλεόραση (1977–1982) —κυρίως ως διευθυντής του Τμήματος Θεάτρου—, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών (1978–2001), στα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου κ.α. Διετέλεσε διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών από το 1982 έως και το 2001. Καθ' όλη την πορεία της καριέρας του, πέρα από το μεταφραστικό του έργο, ανέπτυξε έντονο συγγραφικό έργο, γράφοντας διηγήματα, διασκευάζοντας έργα για το θέατρο, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, και αρθρογραφώντας σε θεατρικά περιοδικά και άλλα έντυπα. Διετέλεσε μέλος και ανέλαβε διοικητικές θέσεις σε φορείς, όπως η Πανελλήνια Ένωση Ελεύθερου Θεάτρου, η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικό Μουσείο κ.ά. Πέθανε τον Μάρτιο του 2005, σε ηλικία 82 χρονών και θάφτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Επαγγελματική πορεία

Η πρώτη επαγγελματική θεατρική εμφάνιση του Κ. Λειβαδέα πραγματοποιήθηκε στην παράσταση της τραγωδίας του Αισχύλου Πέρσαι (1946) σε διδασκαλία του Δημήτρη Ροντήρη. Στην παράσταση αυτή ο Λειβαδέας ήταν μέλος του χορού. Συνέχισε να εργάζεται στο Εθνικό Θέατρο ως το 1950, ερμηνεύοντας μικρούς ρόλους σε μια σειρά από παραστάσεις —όλες σε σκηνοθεσία του Δ. Ροντήρη. Αναλυτικότερα, συμμετείχε στην παράσταση Πολύ κακό για το τίποτα (1946), στην πρώτη διανομή της παράστασης Βαβυλωνία (1947) και στις επαναλήψεις των παραστάσεων Ρουί Μπλας (1950), Άνθρωπος και υπεράνθρωπος (1950), Ριχάρδος Β΄ (1950). Την περίοδο 1950/51 συμμετείχε με τον θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη στις παραστάσεις των έργων Ο Τζων αγαπά τη Μαίρη του Ν. Κράσνα και Νίνα ή Ο δρόμος του Μεξικού του Α. Ρουσσέν. Το 1953 ίδρυσε τη Νέα Σκηνή, έναν θεατρικό οργανισμό με τον οποίο προσπάθησε να υλοποιήσει τις καλλιτεχνικές του επιδιώξεις, λειτουργώντας ως θιασάρχης, σκηνοθέτης, μεταφραστής, αλλά και ως ηθοποιός. Υπό την αιγίδα της Νέας Σκηνής τα επόμενα χρόνια δημιούργησε μια σειρά από πιο βραχύβια θεατρικά σχήματα (Όμιλος Αρχαίας Τραγωδίας, Θίασος των Νέων, Μικρό Θέατρο κ.ά.), το καθένα από τα οποία είχε διαφορετικό πεδίο δράσης και στόχευσης. Ενδεικτικά, με τον Όμιλο Αρχαίας Τραγωδίας «ανέβασε» αποκλειστικά παραστάσεις αρχαίου δράματος σε αρχαία θέατρα και σε περιοδείες, με τον Θίασο των Νέων στόχευσε στο πειραματικό θέατρο σε συνεργασία με νέους δραματουργούς και ερμηνευτές, ενώ με τη Νέα Σκηνή παρουσίασε ένα πολυσυλλεκτικό ρεπερτόριο που απευθύνονταν στο ευρύ κοινό τόσο στην Αθήνα όσο και σε περιοδείες σε διάφορες πόλεις και χώρες.

Η εναρκτήρια σκηνοθετική του προσπάθεια υλοποιήθηκε το 1953 με τον Όμιλο Αρχαίας Τραγωδίας, στην παράσταση της τραγωδίας τού Γ. Β. Γκαίτε Ιφιγένεια εν Ταύροις, όπου ερμήνευσε και τον ρόλο του Ορέστη. Στη συνέχεια, ο Κ. Λειβαδέας αποφάσισε να περιοδεύσει με τον θίασο του σε περιφερειακά, μικρά αρχαία θέατρα, τα οποία στην πλειονότητά τους εκείνη την εποχή ήταν εγκαταλελειμμένα ή υπό στοιχειώδη συντήρηση, και να δίνει παραστάσεις αρχαίου δράματος. Ο θίασος ξεκίνησε τις περιοδείες του το 1955, μέσω μιας ιδιότυπης συνεργασίας με τον Ε.Ο.Τ., συνοδεύοντας δηλαδή τους επιβάτες μιας διήμερης κρουαζιέρας του Οργανισμού, στα νησιά Ύδρα, Δήλο, Μύκονο. Σε κάθε ταξίδι ο θίασος παρουσίαζε την τραγωδία του Φιλοκτήτη όχι σε κάποιο θέατρο αλλά σε μια ακτή της Μυκόνου. Στις παραστάσεις αυτές ο Κ. Λειβαδέας υποδυόταν τον Φιλοκτήτη. Αν και η συνεργασία αυτή δεν επεκτάθηκε, ο Κ. Λειβαδέας συνέχισε την υλοποίηση της απόφασής του για την παρουσίαση αρχαίων τραγωδιών σε αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα. Παρά τα πρακτικά και γραφειοκρατικά προβλήματα που ανέκυψαν τα πρώτα κυρίως χρόνια, επέμεινε και πέτυχε να παρουσιάσει περίπου δέκα παραγωγές αρχαίων τραγωδιών. Σκηνοθέτησε και έπαιξε στις παραστάσεις των τραγωδιών: Ορέστης (ομώνυμος ρόλος, 1956), Ηλέκτρα (Ορέστης, 1957), Πέρσες (Ξέρξης, 1959), Ίων (1959), Ιφιγένεια εν Αυλίδι (1960), Οιδίπους τύραννος (Οιδίποδας, 1960), Ιππόλυτος (Θησέας, 1961), Ιφιγένεια εν Ταύροις (Ορέστης, 1963), Αίας (ομώνυμος ρόλος, 1964) και Φιλοκτήτης (1969). Επίσης, ο θίασός του παρουσίασε σε σκηνοθεσία του Λεωνίδα Τριβιζά, την τραγωδία του Ευριπίδη Ιφιγένεια εν Αυλίδι (1960). Όπως αναδεικνύεται από κριτικές των παραστάσεων αυτών, αλλά και από μαρτυρία του ίδιου του σκηνοθέτη κύριος στόχος υπήρξε η πρόθεση να φέρει το αρχαίο δράμα κοντά στο ευρύ κοινό ανά την Ελλάδα. Βασικό γνώρισμα της —«αιρετικής» για την εποχή εκείνη— προσέγγισής του Κ. Λειβαδέα στο αρχαίο δράμα υπήρξε η φροντίδα να αναδειχθούν τα ρεαλιστικά και δραματικά στοιχεία της κάθε τραγωδίας έναντι του λυρικού και τραγικού στοιχείου. Ως βασικό εργαλείο χρησιμοποίησε τη μετάφραση του ποιητικού κειμένου σε πεζό λόγο, με αναγωγές στη σύγχρονη προφορικότητα. Επιπλέον, προχώρησε στην αποδυνάμωση του ρόλου του χορού, στην ανάδειξη της ατομικότητας των μελών του με την κατάργηση της μέχρι τότε επικρατούσας σχηματικότητας και ομαδικής απαγγελίας στην εκτέλεση των χορικών.

Από το 1958 έως το 1961 έδωσε κατά τις θερινές σεζόν με τον θίασο Νέα Σκηνή παραστάσεις στο θέατρο του Εθνικού Κήπου. Το ρεπερτόριό του στηρίχθηκε ως επί το πλείστον στην ελληνική δραματουργία, με την παρουσίαση της τραγωδίας Πέρσες (1958) και τεσσάρων νεοελληνικών έργων: Ανθισμένη αμυγδαλιά (1958) του Δ. Γιαννουκάκη, Πόσο πουλιέται το φιλί (1959) διασκευή διηγήματος του Α. Εφταλιώτη από τον ίδιο τον Λειβαδέα και τον Σπ. Αλεξίου, Η τύχη της Μαρούλας (08/1960) του Δ. Κορομηλά και Σκάνδαλα στην εξοχή (1961) του Δ. Γιαννουκάκη. Τα μόνα ξένα έργα που ανέβασε αυτήν την περίοδο ήταν το έργο Ο χορός στο στρατηγείο του Αυγουστίνου ντε Φόξα (06/1960) και η κωμωδία Η ζωή με τον πατέρα σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά (καλοκαίρι 1960). Οι παραστάσεις του σύγχρονου δραματολογίου που παρουσίασε την περίοδο αυτήν κέρδισαν μεν την προσοχή του κοινού, ωστόσο μεγάλο μέρος τής κριτικής τής εποχής τις ενέταξε στην κατηγορία τού απλώς ευχάριστου και ωραίου στην όψη θεάματος, που αποσκοπούσε στην προσέλκυση και στην τέρψη των θεατών.

Μετά από τετραετή παρουσία στο θέατρο τού Εθνικού Κήπου, ο Κ. Λειβαδέας στέγασε τον μετασχηματισμένο θίασό του σε δύο θέατρα: στο Θέατρο Ακαδημία και στο Μικρό Θέατρο (Δέκα μικροί νέγροι της Α. Κρίστι 1963, Έξω απ’ τα δόντια του Ντ. Σιδερίδη 1964, Ο αντιπρόσωπος του Ρ. Χόχουτ 1964). Η σχεδόν άμεση απόκτηση των δικαιωμάτων τού πολύκροτου και σημαντικού για την εποχή έργου τού Ρ. Χόχουτ (Rolf Hochhuth) ανέδειξε τα αντανακλαστικά του Κ. Λειβαδέα ως προς το σύγχρονό του ξένο θέατρο. Ανέδειξε επίσης και στοιχεία για τη συγκρότηση του ρεπερτορίου του πειραματικού θιάσου του. Η προσπάθεια αυτή δεν είχε συνέχεια καθώς δεν παρουσίασε ξανά κάποιο έργο της σύγχρονης εναλλακτικής ξένης δραματουργίας. Το Μικρό Θέατρο λειτούργησε στο πρώτο πάτωμα μίας μονοκατοικίας, όπου η πλατεία αποτελούνταν από λίγα σκαμνιά και η σκηνή ήταν στο ίδιο επίπεδο με την πλατεία χωρίς κάποια διαχωριστική ένδειξη ανάμεσα στους, ενώ εντός του θεάτρου και της πλατείας επιτρέπονταν το κάπνισμα από τους θεατές. Η δομή και η λειτουργία του Μικρού Θεάτρου προκάλεσε τις αντιδράσεις των θεατρικών κριτικών της εποχής, ενδεικτικά ο Άλκης Θρύλος το χαρακτήρισε ως θέατρο που συνταυτίζεται με τη λετσαρία.

Την περίοδο 1958–1965, στο ευρύτερο ρεπερτόριο της Νέας Σκηνής, κυρίως σε περιοδείες εκτός Αθηνών, ο Κ. Λειβαδέας ενέταξε και τα έργα Ο Πύργος των καταιγίδων —διασκευή του μυθιστορήματος Ανεμοδαρμένα ύψη— και Τσάι και συμπάθεια. Στα έργα αυτά τη μετάφραση και τη θεατρική προσαρμογή την είχε υλοποιήσει ο ίδιος ο θιασάρχης. Το καλοκαίρι του 1965 ο θεατρικός οργανισμός του Κ. Λειβαδέα συμπλήρωσε δέκα χρόνια παρουσίας, κατά τα οποία είχε παρουσιάσει δέκα σκηνικές παραγωγές αρχαίου δράματος, έξι ελληνικών —κυρίως νεοελληνικών— έργων και πέντε ξένων. Στα τέλη του 1965/66 οι παραστάσεις του θιάσου του σταματάνε με παρέμβαση της αστυνομίας έπειτα από καταγγελία για προσβολή της δημοσίας αιδούς. Αφορμή της καταγγελίας αυτής υπήρξε η παρουσίαση επί σκηνής του μυθιστορήματος του Ντ. Χ. Λώρενς Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ, το οποίο θεωρήθηκε άσεμνο και προκλητικό. Την περίοδο αυτή ο θίασος είχε συμπεριλάβει στο ρεπερτόριό του, εκτός από το έργο Ο εραστής της Λαίδη Τσάτερλυ, κυρίως ελληνικά έργα. Μεταξύ των έργων αυτών υπήρξε η Στέλλα Βιολάντη του Γρ. Ξενόπουλου, το Μειδιάστε παρακαλώ του Δ. Γιαννουκάκη, Οι ανεύθυνοι της Φώφης Τρέζου και οι Λεκέδες του Βασίλη Μεσολογγίτη. Στην ύστερη φάση τής λειτουργίας του θιάσου του φαίνεται ότι προσπάθησε να προωθήσει και σύγχρονά του ελληνικά θεατρικά, τα οποία ενείχαν επίκαιρους κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς (ομοφυλοφιλία, σεξουαλικότητα, θρησκευτική ηθική, διαφθορά κ.ά.).

Παράλληλα, συνέχισε να εργάζεται και ως σκηνοθέτης σε άλλους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου. Ενδεικτικά, την περίοδο 1958/59 συνεργάστηκε με την Αλίκη Θεοδωρίδου στην παράσταση Τσάι και συμπάθεια (Θέατρο Κυβέλης), με τον θεατρικό επιχειρηματία Βασίλη Μπουρνέλλη τόσο το 1960/61 στην παράσταση Ερωτικές συμβουλές (Θέατρο Μπουρνέλλη) όσο και το καλοκαίρι του 1962 στην επιθεώρηση Να τι δεν είχες Αθήνα (Θέατρο Κήπου). Το 1965 δούλεψε με τον θεατρικό επιχειρηματία Βαγγέλη Λιβαδά στην παράσταση Μιας πεντάρας νειάτα (Θέατρο Αμιράλ) κ.ά.

Η κριτική στο πέρασμα του χρόνου στάθηκε περισσότερο επαινετική στη σκηνοθετική δουλειά του Κ. Λειβαδέα παρά στις ερμηνευτικές του επιδόσεις. Στην κατάρτιση του ρεπερτορίου των θιάσων του αναγνωρίστηκαν συχνά θετικά στοιχεία, όμως οι αρνητικές αναφορές στις αδυναμίες των θιάσων ως ερμηνευτικού συνόλου αποτέλεσαν κοινό μοτίβο. Ιδιαίτερα, η παρουσία του Θιάσου των Νέων στο Μικρό Θέατρο θεωρείται ως μία ξεχωριστή περίπτωση για τα μέχρι τότε θεατρικά δρώμενα και λειτούργησε ως προπομπός μιας πρωτοπορίας που καθιερώθηκε αρκετά χρόνια πιο μετά, στο ελληνικό θέατρο.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο εξωτερικό (1969–1977), στο πλαίσιο της συνεργασίας του με διάφορα ακαδημαϊκά ιδρύματα, εκτός από μια σειρά θεατρικών διαλέξεων και σεμιναρίων που έδωσε, σκηνοθέτησε και κάποιες παραστάσεις αρχαίου δράματος στην αγγλική γλώσσα. Συγκεκριμένα, σκηνοθέτησε τις παραστάσεις Ιππόλυτος (Πανεπιστήμιο του Ίτον, 1969), Οιδίπους Τύραννος (Κολέγιο του Αγ. Ιωάννη στο Γιορκ, 1973) και αργότερα την Αντιγόνη (Πανεπιστήμιο του Λιντς, 1980), ενώ το 1986 σκηνοθέτησε δύο παραστάσεις στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ (Αντιγόνη και Λυσιστράτη).

Στον κινηματογράφο συνεργάστηκε με τη σκηνοθέτιδα Μαρία Πλυτά, συμμετέχοντας ως ηθοποιός στις ταινίες της Η λύκαινα (1951) και Η Δούκισσα της Πλακεντίας (1956). Για την τηλεόραση έγραψε δύο τηλεοπτικά σενάρια, διασκευάζοντας τα μυθιστορήματα του Κοσμά Πολίτη Το Λεμονοδάσος (1978) και Εκάτη (1979), ενώ υπήρξε για δύο χρόνια παραγωγός της εκπομπής Το θέατρο της Δευτέρας. Στο ραδιόφωνο εργάστηκε κατά καιρούς σε ηχογραφήσεις θεατρικών έργων σε Ελλάδα και Κύπρο τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σκηνοθέτης. Ενδεικτικά, ως ηθοποιός συμμετείχε στις ραδιοφωνικές παραγωγές: Ο έμπορος της Βενετίας του Σαίξπηρ (1968), Ο πύργος των καταιγίδων της Ε. Μπροντέ (1968), Τάνια του Α. Αρμπούζωφ κ.ά. Ως σκηνοθέτης στις παραγωγές: Ανιέζα του Γρ. Ξενόπουλου, Ο πύργος των καταιγίδων της Ε. Μπροντέ (1968), Βιαστική καρδιά του Τζ. Πάτρικ (1969), Επιτρέποντες του Μένανδρου (1969), Αν δουλέψεις θα φας του Ν. Τσεκούρα (1977), Τάνια του Α. Αρμπούζωφ, Ένα μακάβριο πάρτι του Π. Χάμιλτον (1978), Βερενίκη του Ρακίνα (1979) κ.ά.

Εκδόσεις

Πεζογραφία

• Λειβαδέας, Κωστής. Οι παραπορευόμενοι οδόν : διηγήματα. Αθήνα : Αετός, 1954.

Μεταφράσεις

• Κρίστι, Αγκάθα. Δέκα μικροί νέγροι. μετ. Κωστής Λειβαδέας. Αθήνα: Δωδώνη, 1990.
• Άντερσον, Ρόμπερτ. Τσάι και συμπάθεια : Σε πράξεις τρεις, εικόνες τέσσερις μετ.Κωστής Λειβαδέας. Αθήνα: Δωδώνη, 1995.

Αρθρογραφία

• Λειβαδέας, Κωστής. «Η διακόσμησις των πλοίων μας», Έθνος [Αθήνα], 20 –02–1954.
• Livadeas, Costis. «L'interpretation de la tragedie grecque», La Revue Théatrale XI, 36 (1957).

Συνεντεύξεις

• «Απαντήσεις στην έρευνα για το Φεστιβάλ Αθηνών: ο κ. Κ. Λειβαδέας, διευθυντής του Ομίλου Αρχαίας Τραγωδίας», Επιθεώρηση Τέχνης Ε', 29 (Μάιος 1957), σ. 435–436.
• «Director Costis Livadeas; "The theatre is not a factory"», The Denver Post [Ντένβερ], 09–10–1974.
• Μαυρολέων, Άννα. «Συνέντευξη με τον Κωστή Λειβαδέα, ιδρυτή του Ομίλου Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας (14/6/1994)», στο Η διαχείριση του αρχαίου ελληνικού δράματος από την νεοελληνική κοινωνία [...] [διδακτορική διατριβή], σ. 355–367

Παραστασιογραφία

I. Λίστα θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες ο Κ. Λειβαδέας συμμετείχε ως ηθοποιός.

II. Κατάλογος θεατρικών παραστάσεων, τις οποίες ο Κ. Λειβαδέας σκηνοθέτησε.

χρονική περίοδος	παράσταση	εταιρεία παραγωγής	θέατρο
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1956/1957	Ηλέκτρα	Όμιλος Αρχαίας Τραγωδίας	περιοδεία
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958	Ανθισμένη μυγδαλιά	Νέα Σκηνή Κωστή Λειβαδέα	Θέατρο Εθνικού Κήπου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1958/1959	Τσάι και συμπάθεια	Θίασος Αλίκης Νορ	Θέατρο Κυβέλης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1959/1960	Η τύχη της Μαρούλας	Νέα Σκηνή Κωστή Λειβαδέα	Θέατρο Εθνικού Κήπου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1960/1961	Ιππόλυτος	Όμιλος Αρχαίας Τραγωδίας	περιοδεία
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Δέκα μικροί νέγροι	Νέα Σκηνή Κωστή Λειβαδέα	Θέατρο Ακαδημεία
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Ο αντιπρόσωπος	Νέα Σκηνή Κωστή Λειβαδέα	Θέατρο Ακαδημεία

Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.

Βιβλιογραφία

• Ελληνικόν who's who 1962: βιογραφικόν λεξικόν προσωπικοτήτων. Αθήναι: Εκδοτικός Οργανισμός Ελληνικόν Who's Who, 1962.
• Έξαρχος, Θεόδωρος. Έλληνες ηθοποιοί. "Αναζητώντας τις ρίζες": έτος γέννησης από το 1900 μέχρι 1925, (Α–Μ) τόμος Β1. Αθήνα – Γιάννινα: Δωδώνη, 1996.
• «"Έφυγε" ο Κωστής Λειβαδέας», Ριζοσπάστης [Αθήνα], 05/04/2005.
• Ζηροπούλου, Κωνσταντίνα. «Κωστής Λειβαδέας (1923-2005): ο ηθοποιός, ο σκηνοθέτης, ο δάσκαλος, ο θιασάρχης», Κ: περιοδικό κριτικής λογοτεχνίας και τεχνών 9 (Νοέμβριος 2005), σ. 86–90.
• «Η "Νέα Σκηνή" έκλεισε 10 χρόνια θεατρικής ζωής: πλούσιο το ρεπερτόριο έργων που παρουσίασε», Εμπρός [Αθήνα], 10/07/1965.
• Θρύλος, Άλκης. «Ένα ιδιότυπο έργο, ένα έργο του γαλλικού μπουλβάρ… και μια παρωδία παράστασης», στο Το Ελληνικό Θέατρο, τόμος Ι΄: 1964–1966. Αθήνα: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1981.
• Θρύλος, Άλκης. «Η έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου Β'», στο Το Ελληνικό Θέατρο, τόμος Η΄: 1959–1961. Αθήναι: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1980.
• Θρύλος, Άλκης. «Παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας και μια παράσταση του "Ερωτόκριτου"», στο Το Ελληνικό Θέατρο, τόμος Θ': 1962–1963. Αθήναι: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1980.
• Καραγάτσης, Μ. «Ο "Φιλοκτήτης", Όμιλος Αρχαίας Τραγωδίας, εφ. Βραδυνή, 19–08–1955», στο Βιβιλάκης, Ιωσήφ (επιμ.) Μ. Καραγάτσης Κριτική Θεάτρου, 1946–1960. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1999.
• Καραγάτσης, Μ. «Χορός στο στρατηγείο, εφ. Βραδυνή, 25–06–1960», στο Βιβιλάκης, Ιωσήφ (επιμ.) Μ. Καραγάτσης Κριτική Θεάτρου, 1946–1960. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1999.
• Καρύδας, Σάββας. Η τέχνη του θεάτρου στα οπτικοακουστικά μέσα : το Θέατρο της Δευτέρας 1972-1997. Αθήνα: Εκδόσεις Σεναριογράφων Ελλάδος, 2020.
• Κλάρας, Μπάμπης. «"Έξω από τα δόντια" του Ντίνου Σιδερίδη στο Μικρό Θέατρο: Κριτική θεάτρου», Βραδυνή [Αθήνα], 13/01/1964.
• Κλάρας, Μπάμπης Δ. «"Οι ανεύθυνοι" της Φώφης Τρέζου στο "Μικρό θέατρο" του Κ. Λειβαδέα: Κριτική θεάτρου», Βραδυνή [Αθήνα], 03/02/1965.
• Κυριακός, Κωνσταντίνος. «Ο νεαρός σκηνοθέτης κύριος Κάρολος Κουν (1939–1942)», Σκηνή 4 (2012), σ. 16–56.
• Μαυρολέων, Άννα. Περί αναβίωσης: από τους αρχαίους μύθους στους μύθους της θεατρικής ιστορίας. Αθήνα: Ι. Σιδέρης, 2016.
• Παπαγεωργίου, Κώστας Γ. «Κωστής Λειβαδέας (1923-2005)», στο Έλληνες σκηνοθέτες του 20ού αιώνα. Αθήνα: Τόπος, 2013.
• Σταματοπούλου, Έλενα. Το νεοελληνικό θέατρο στα μεταπολεμικά χρόνια (1944–1967) [διδακτορική διατριβή]. Θεσ/νίκη: Α.Π.Θ. – Τμήμα Θεάτρου, 2017.
• Walton, Michael. Greek theatre practice. Λονδίνο: Greenwood Press, 1980.

Ηλεκτρονικές Πηγές

• Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος – Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου.
• Εθνικό Θέατρο Ελλάδας – Ψηφιοποιημένο Αρχείο.
• Εθνική Πινακοθήκη - Ψηφιοποιημένα Άρθρα Εφημερίδων.
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α).
• Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών – Κριτικές Θεάτρου.
• Ταινιοθήκη της Ελλάδος – Ψηφιακή Συλλογή Αρχειοθετήθηκε 2020-09-16 στο Wayback Machine..
• Archive of Performances of Greek and Roman Drama (APGRD) – Collections – Productions database.

Κατηγορία:Έλληνες άνδρες ηθοποιοί θεάτρου Κατηγορία:Έλληνες σκηνοθέτες θεάτρου